بررسی عملکرد دیسک و صفحه کلاچ | صفر تاصد

در قلب سیستم انتقال قدرت خودروهای دنده‌ای، عنصری حیاتی به نام دیسک و صفحه کلاچ قرار دارد که وظیفه‌ای مهمی را بر عهده دارد: از جمله انتقال و قطع گشتاور موتور به گیربکس.

در این مقاله جامع از سورس یدک، به سفری عمیق در دنیای عملکرد دیسک و صفحه کلاچ می‌رویم و به ظرافت‌ها و جزئیاتی فراتر از مطالب سطحی موجود در اینترنت خواهیم پرداخت.

معرفی اجزای دیسک و صفحه کلاچ | 5 مورد

اجرای مهمی که باید توجه داشته به شرح زیر است:

۱-صفحه کلاچ

صفحه‌ای فلزی که با لنت‌های اصطکاکی پوشیده شده است. جنس این لنت‌ها از موادی مانند الیافی، نسوز و با ضریب اصطکاک بالا انتخاب می‌شود تا اصطکاک لازم برای اتصال و قطع گشتاور را فراهم کند. تنوع در نوع لنت‌ها، به تناسب با نوع خودرو و شرایط رانندگی، از ویژگی‌های این بخش است.

۲-دیسک کلاچ

صفحه‌ای فلزی که بین صفحه کلاچ و فلایویل قرار می‌گیرد. وظیفه‌ی اصلی این صفحه، انتقال گشتاور از موتور به گیربکس است. جنس دیسک از فولاد با استحکام بالا انتخاب می‌شود تا در برابر تنش‌های حرارتی و مکانیکی ناشی از اصطکاک و گشتاور بالا، مقاوم باشد.

۳-بلبرینگ کلاچ

بلبرینگی که به صفحه فشار کلاچ متصل شده و وظیفه‌اش آزادسازی صفحه کلاچ از فلایویل است. این بلبرینگ در معرض اصطکاک و فشار زیادی است، به همین دلیل از جنس مرغوب و با قابلیت تحمل دمای بالا ساخته می‌شود.

۴-مخزن کلاچ

مخزنی که حاوی روغن ترمز برای عملكرد هيدروليكی سیستم کلاچ است. روغن ترمز نیروی لازم برای فعال کردن سیستم کلاچ را فراهم می‌کند. کیفیت و سطح روغن ترمز، نقشی کلیدی در عملکرد صحیح سیستم کلاچ ایفا می‌کند.

۵-پدال کلاچ

پدالی که راننده با فشردن آن، سیستم کلاچ را فعال می‌کند. طراحی و ارگونومی پدال کلاچ، در راحتی رانندگی و حفظ سلامت سیستم کلاچ، قابل توجه است.

بررسی عملکرد دیسک و صفحه کلاچ

حتما باید بدانید که دیسک و صفحه کلاچ چه عملکردی دارد؟ تا بتونید به خوبی متوجه کارایی ان شوید:

• فشردن پدال کلاچ

با فشردن پدال کلاچ، نیرویی به سیلندر اصلی کلاچ اعمال می‌شود. این نیرو از طریق روغن ترمز به سیلندر فرعی کلاچ منتقل شده و باعث به حرکت در آمدن بلبرینگ کلاچ می‌شود.

• فعال شدن بلبرینگ کلاچ

بلبرینگ کلاچ با حرکت به سمت جلو، صفحه فشار را به عقب رانده و صفحه کلاچ را از فلایویل جدا می‌کند. در این حالت، گشتاور موتور به گیربکس منتقل نمی‌شود.

• تعویض دنده

با قطع گشتاور موتور، راننده می‌تواند دنده را به راحتی تعویض کند. انتخاب دنده مناسب، به تناسب با سرعت و شرایط رانندگی، از نکات مهم در حفظ سلامت سیستم کلاچ و گیربکس است.

• رها کردن پدال کلاچ

با رها کردن پدال کلاچ، فنر دیافراگمی صفحه فشار را به سمت فلایویل رانده و صفحه کلاچ را به آن می‌چسباند. در این حالت، گشتاور موتور به گیربکس و سپس به چرخ‌ها منتقل می‌شود.

• انتقال گشتاور

با اتصال صفحه کلاچ به فلایویل، گشتاور موتور به گیربکس و سپس به چرخ‌ها منتقل می‌شود. میزان گشتاور منتقل شده، به دور موتور، نوع خودرو و شرایط رانندگی بستگی دارد.

انواع دیسک و صفحه کلاچ

دیسک و صفحه کلاچ در انواع مختلفی مانند ارگانیک، سرامیکی و فلزی تولید می‌شوند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.

عمر دیسک و صفحه کلاچ چقدر است؟

عمر دیسک و صفحه کلاچ به عوامل مختلفی مانند نوع رانندگی، شرایط آب و هوایی و نوع خودرو بستگی دارد.

راز طول عمر دیسک و صفحه کلاچ

در قلب هر خودرو، رقصی ظریف بین قدرت و ظرافت در جریان است. دیسک و صفحه کلاچ، نقش رهبر ارکستر این رقص را ایفا می‌کنند، جایی که قدرت موتور با ظرافت تعویض دنده‌ها به هم می‌آمیزند.

• عوامل تعیین کننده طول عمر دیسک و صفحه کلاچ

1.اسب‌های سرکش

موتورهای قدرتمندتر و گیربکس‌های سنگین‌تر، مانند اسب‌های سرکش، دیسک و صفحه کلاچ را زودتر به فرسودگی می‌کشانند.

2.مهارت راننده

رانندگی پرشتاب، استفاده بی‌مورد از کلاچ و رها کردن ناگهانی آن، مانند یک سوارکار بی‌تجربه، عمر این قطعات ظریف را به شدت کاهش می‌دهد.

3.کیفیت قطعات

استفاده از دیسک و صفحه کلاچ باکیفیت، مانند انتخاب نعل اسب مناسب، نقشی کلیدی در طول عمر ان دارد.

به طور کلی، دیسک و صفحه کلاچ عمری بین 50 تا 80 هزار کیلومتر دارند. با این حال، در رانندگی ماهرانه و با استفاده از قطعات باکیفیت، این رقص می‌تواند تا 100 هزار کیلومتر یا بیشتر نیز ادامه یابد.

• علائم به پایان رسیدن عمر دیسک و صفحه کلاچ

1.سخت شدن تعویض دنده

اگر تعویض دنده سخت شده یا به صدا افتاده، گویی اصطکاک کافی بین دیسک و صفحه وجود ندارد.

2.لرزش هنگام تعویض دنده

لرزش ناخوشایندی که نشان‌دهنده نقص در هماهنگی و عدم توازن رقص است.

3.بوی نامطبوع

بوی نامطبوع هنگام کلاچ گرفتن، مانند بوی سوختگی، خبر از اصطکاک بیش از حد و فرسودگی می‌دهد.

4.نابرابری قدرت و سرعت

اگر دور موتور بالا می‌رود ولی سرعت خودرو افزایش نمی‌یابد، گویی قدرت موتور به درستی به چرخ‌ها منتقل نمی‌شود.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، به یک مکانیک ماهر مراجعه کنید تا رقص دیسک و صفحه کلاچ را بررسی و تنظیم کند.

نکاتی برای حفظ رقصی بی‌نقص

از نیم کلاچ به طور مداوم استفاده نکنید. رها کردن کامل کلاچ یا تعویض سریع دنده، به حفظ هماهنگی رقص کمک می‌کند.

در سربالایی‌ها، به آرامی کلاچ را رها کنید. مانند عبور از یک مسیر دشوار، رها کردن تدریجی کلاچ، تعادل را حفظ می‌کند.

به طور منظم دیسک و صفحه کلاچ را بررسی کنید. معاینه دوره‌ای توسط یک مکانیک ماهر، مانند چکاپ سلامتی، از بروز مشکلات جدی جلوگیری می‌کند.

از قطعات باکیفیت استفاده کنید. انتخاب دیسک و صفحه کلاچ باکیفیت، مانند انتخاب کفش مناسب برای رقص، رقصی نرم و روان را به ارمغان می‌آورد.

علائم خرابی دیسک و صفحه کلاچ

1. سخت شدن تعویض دنده
2. لرزش هنگام تعویض دنده
3. بوی نامطبوع هنگام کلاچ گرفتن
4. بالا رفتن دور موتور بدون افزایش سرعت

1.مکانیزم های هیدرولیکی و اصطکاکی

 

• سیستم هیدرولیک

سیستم هیدرولیک کلاچ شامل سیلندر اصلی، لوله‌های ترمز، سیلندر فرعی و بلبرینگ کلاچ می‌شود. فشردن پدال کلاچ، نیرویی را به روغن ترمز در سیلندر اصلی اعمال می‌کند. این نیرو از طریق لوله‌ها به سیلندر فرعی منتقل شده و باعث به حرکت در آمدن بلبرینگ کلاچ می‌شود. بلبرینگ با حرکت خود، صفحه فشار را به عقب رانده و صفحه کلاچ را از فلایویل جدا می‌کند.

 

• اصطکاک

هنگامی که صفحه کلاچ به فلایویل چسبیده است، اصطکاک بین لنت‌های صفحه کلاچ و فلایویل، گشتاور موتور را به گیربکس منتقل می‌کند. ضریب اصطکاک لنت‌ها باید به گونه‌ای باشد که از لغزش صفحه کلاچ و هرز رفتن گشتاور جلوگیری کند.

 

• عوامل موثر بر اصطکاک

عوامل مختلفی مانند جنس لنت‌ها، فشار صفحه کلاچ، دمای کارکرد و شرایط رانندگی بر اصطکاک بین صفحه کلاچ و فلایویل تاثیر می‌گذارند.

 

• مشکلات رایج سیستم هیدرولیک

نشت روغن ترمز، هواگرفتگی سیستم و خرابی سیلندرها از جمله مشکلات رایج سیستم هیدرولیک کلاچ هستند.

 

 2.تنوع در نوع دیسک و صفحه کلاچ

 

• دیسک و صفحه کلاچ ارگانیک

این نوع دیسک و صفحه کلاچ از لنت‌های الیافی با پایه آزبست یا غیر آزبست ساخته می‌شود. مزایای این نوع دیسک و صفحه کلاچ شامل قیمت مناسب، تعویض دنده نرم و عملکرد مناسب در شرایط رانندگی معمولی است. معایب این نوع دیسک و صفحه کلاچ شامل عمر کوتاه‌تر، ضریب اصطکاک پایین‌تر و تحمل دمای پایین‌تر است.

 

• دیسک و صفحه کلاچ سرامیکی

مزایای این نوع دیسک و صفحه کلاچ شامل عمر طولانی‌تر، ضریب اصطکاک بالا، تحمل دمای بالا و عملکرد مناسب در شرایط رانندگی سخت است. معایب این نوع دیسک و صفحه کلاچ شامل قیمت بالا، تعویض دنده سفت‌تر و احتمال آسیب به فلایویل در صورت عدم استفاده صحیح است.

 

• دیسک و صفحه کلاچ فلزی

این نوع دیسک و صفحه کلاچ از لنت‌های فلزی ساخته می‌شود. مزایای این نوع دیسک و صفحه کلاچ شامل عمر بسیار طولانی، ضریب اصطکاک بالا و تحمل دمای بسیار بالا است. معایب این نوع دیسک و صفحه کلاچ شامل قیمت بسیار بالا، تعویض دنده بسیار سفت، ایجاد صدا و لرزش و احتمال آسیب به فلایویل و گیربکس است.

 

 3.انتخاب دیسک و صفحه کلاچ مناسب

انتخاب دیسک و صفحه کلاچ مناسب به عوامل مختلفی مانند نوع خودرو، شرایط رانندگی، بودجه و مهارت راننده بستگی دارد.

با توجه به مطالب و نکات زیر میتوانید بهترین دیسک و صفحه کلاچ را انتخاب کنید:

 

• رانندگی در ترافیک

رانندگی در ترافیک سنگین، فشار زیادی به سیستم کلاچ وارد می‌کند. در این شرایط، استفاده از دیسک و صفحه کلاچ با عمر طولانی‌تر و ضریب اصطکاک بالا مانند نوع سرامیکی یا فلزی توصیه می‌شود.

 

• رانندگی اسپرت

رانندگی اسپرت شامل تعویض دنده‌های سریع و دور موتور بالا است. در این شرایط، استفاده از دیسک و صفحه کلاچ با تحمل دمای بالا و ضریب اصطکاک بالا مانند نوع سرامیکی یا فلزی الزامی است.

 

• رانندگی در شرایط آفرود

رانندگی در شرایط آفرود شامل عبور از مسیرهای ناهموار و لغزنده است. در این شرایط، استفاده از دیسک و صفحه کلاچ با ضریب اصطکاک بالا و عمر

 

 4.نکات رانندگی برای حفظ سلامت دیسک و صفحه کلاچ

با رعایت نکات زیر میتوانید در سلامت دیسک و صفحه کلاچ کوشا باشید:

• تعویض دنده صحیح

تعویض دنده صحیح و به موقع، از ساییدگی زودرس لنت‌های صفحه کلاچ و آسیب به سایر اجزای سیستم انتقال قدرت جلوگیری می‌کند.

 

• عدم نیم کلاچ

نگه داشتن پدال کلاچ در حالت نیمه کلاچ، اصطکاک دائمی بین لنت‌ها و فلایویل ایجاد کرده و به عمر دیسک و صفحه کلاچ آسیب می‌رساند.

 

• استفاده صحیح از پدال کلاچ

فشردن ناگهانی و رها کردن سریع پدال کلاچ، به سیستم کلاچ و گیربکس فشار وارد می‌کند.

 

• رانندگی با دور موتور مناسب

تعویض دنده در دور موتور مناسب، از هرز رفتن گشتاور و فشار اضافی به سیستم کلاچ جلوگیری می‌کند.

 

• سرویس دوره‌ای

سرویس دوره‌ای سیستم کلاچ شامل بررسی روغن ترمز، لنت‌ها، بلبرینگ و سایر اجزا، از بروز مشکلات ناگهانی و تعمیرات پرهزینه جلوگیری می‌کند.

5.عیب یابی مشکلات دیسک و صفحه کلاچ

خودتان میتوانید با توجه به نکات مشکل دیسک و صفحه کلاچ خود را پیدا کنید:

 

• لغزش صفحه کلاچ

لغزش صفحه کلاچ، از جمله نشانه‌های خرابی دیسک و صفحه کلاچ است. در این حالت، دور موتور بالا می‌رود اما سرعت خودرو به تناسب افزایش دور موتور، افزایش نمی‌یابد.

 

• سفت شدن پدال کلاچ

سفت شدن پدال کلاچ، می‌تواند نشانه‌ای از مشکل در سیستم هیدرولیک یا بلبرینگ کلاچ باشد.

 

• بوی سوختگی

بوی سوختگی از صفحه کلاچ، نشان دهنده اصطکاک بیش از حد و ساییدگی لنت‌ها است.

 

• صدای غیرعادی

صدای غیرعادی از سیستم کلاچ، می‌تواند نشانه‌ای از مشکل در بلبرینگ یا صفحه فشار باشد.

 

 6.تعمیر و تعویض دیسک و صفحه کلاچ

در صورت بروز مشکل در دیسک و صفحه کلاچ، تعمیر یا تعویض آن توسط یک مکانیک ماهر و باتجربه ضروری است.

 

نکات مهم در تعمیر و تعویض دیسک و صفحه کلاچ

 

• استفاده از قطعات یدکی باکیفیت

استفاده از قطعات یدکی باکیفیت و اصلی، تضمینی برای عملکرد صحیح و عمر طولانی دیسک و صفحه کلاچ جدید است.

 

• بررسی و تعمیر سایر اجزای سیستم کلاچ

در هنگام تعویض دیسک و صفحه کلاچ، سایر اجزای سیستم کلاچ مانند بلبرینگ، صفحه فشار، فلایویل و سیستم هیدرولیک نیز باید بررسی و در صورت نیاز تعمیر یا تعویض شوند.

 

• تنظیم صحیح سیستم کلاچ

پس از تعویض دیسک و صفحه کلاچ، تنظیم صحیح سیستم کلاچ توسط یک مکانیک ماهر ضروری است. تنظیم صحیح شامل تنظیم پدال کلاچ، آزادسازی کامل صفحه کلاچ و تنظیم سیستم هیدرولیک است.

 

 7.رباتیک و اتوماسیون در سیستم کلاچ

در سال‌های اخیر، شاهد پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه رباتیک و اتوماسیون در سیستم کلاچ هستیم. استفاده از سیستم‌های کلاچ اتوماتیک، رانندگی را آسان‌تر و راحت‌تر کرده و به حفظ سلامت سیستم کلاچ و گیربکس کمک می‌کند.

 

مزایای سیستم‌های کلاچ اتوماتیک

• رانندگی آسان‌تر

رانندگی با سیستم کلاچ اتوماتیک، به خصوص در ترافیک سنگین، بسیار آسان‌تر و راحت‌تر از رانندگی با سیستم کلاچ دستی است.

 

• حفظ سلامت سیستم کلاچ

سیستم‌های کلاچ اتوماتیک، از ساییدگی زودرس لنت‌ها و آسیب به سایر اجزای سیستم کلاچ جلوگیری می‌کنند.

 

نتیجه‌گیری 

در این مقاله، به بررسی عمیق و جزئیات عملکرد دیسک و صفحه کلاچ پرداختیم. با درک صحیح این عملکرد، رانندگان می‌توانند از این سیستم حیاتی در خودرو خود به طور صحیح استفاده و نگهداری کنند.

همیشه به خاطر داشته باشید: تعویض دنده و رانندگی صحیح، نقشی کلیدی در افزایش عمر دیسک و صفحه کلاچ و حفظ سلامت سیستم انتقال قدرت خودرو ایفا می‌کند.

توجه داشته باشید:

این مقاله صرفا یک راهنمای کلی است و نمی‌تواند جایگزین تخصص یک مکانیک باتجربه باشد.

منابع:

منبع اول

منبع دوم