اگر شما دچار سولفاته شدن باتری ماشین شدید، عملکرد سیستم استارت و برق خودرو دچار مشکل می‌شود. بنابراین زمانی که برق خودرو به درستی کار نکرد به باتری ماشین سر بزنید. در صورتی که روی قطب‌های باتری (سر باتری) دچار شوره سفید شده بود به آن معناست که باتری شما سولفاته زده است.
از موراد دیگری که در زمان سولفاته زدن باتری ماشین با آن مواجه می‌شوید این است که باطری خوب شارژ نگه نمی‌دارد و یا در موارد بدتر اصلا نمی تواند شارژ خود را حفظ کند.
سولفاته شدن باتری ماشین از دلایل اصلی خراب شدن زود هنگام باطری خودرو می‌باشد. ولی اگر اقدام به موقع و پیشگیرانه داشته باشید این مساله قابل حل است. در ادامه درباره سولفاته شدن باتری، حل و پیشگیری از آن خواهیم پرداخت.
سولفاته شدن باتری خودرو یعنی چی؟
باتری‌ها در هنگام تخلیه شارژ سرب تولید می‌کنند و در یک باتری بدون مشکل این سرب در زمان شارژ مجدد از بین می‌رود. در اثر شارژ ناقص یا بیش از حد باتری ماشین و در نهایت حرارت زیادی که در داخل آن به وجود می‌آید، موادی سربی از درون باتری بیرون آمده و باعث رسوب روی سر باطری می‌شود.
وقتی رسوبات و یا به عبارتی بلورهای سولفات سرب بزرگ‌تر شده و روی قطب باتری (سر باتری) خودرو تجمع می‌کنند، حالتی شوره مانند به وجود می‌آورند، به این حالت، سولفاته شدن باتری می‌گویند.
سولفاته شدن باطری خودرو به دو حالت اصطلاحا نرم(برگشت پذیر) و سخت(همیشگی) تقسیم می‌شود، در نمونه نرم اگر به موقع اقدام لازم را داشته باشید مساله‌ای برای باطری اتومبیل پیش نمی‌آید. ولی در صورت بی توجهی و نوع سخت سولفاته ممکن است مجبور به تعویض باطری شوید.
سولفاته نرم (برگشت پذیر)
وقتی که باتری به درستی شارژ شود و در کنار آن با اقدامات پیشگیرانه حواستان به کارکرد باطری باشد معمولا کریستال‌های سولفات سرب زمانی برای تجمع به مقدار زیاد در سر باطری پیدا نمی‌کنند در نتیجه رسوب به وجود آمده خیلی راحت قابل پاک کردن است و مساله خاصی به وجود نمی آورد.
سولفاته سخت (همیشگی)
سولفاته همیشگی زمانی رخ می دهد که برای مدت زمانی همچون چند هفته یا چند ماه باتری کم شارژ و یا خالی، بدون توجه و در شرایط نامناسب بماند. در این حالت با سولفاته دائمی باتری مواجه خواهید شد و معمولا هیچ کاری از دست شما جز خرید یک باتری نو بر نمی‌آید.
علت‌های سولفاته شدن باتری ماشین
سولفاته شدن باتری خودرو در واقع یک واکنش شیمیایی طبیعی در طول عمر باتری اسید سربی و استفاده طولانی مدت از آن است. اما زمانی مشکل به وجود می‌آید که کریستال‌های سولفات سرب بنا به علت‌هایی مانند:
- گاز هیدروژن
- شارژ بیش از حد
- نگهداری باطری در دما و شرایط نامناسب
- اسید سولفوریک
- آب و بخار آب
- خالی شدن کامل باتری
- شارژ ناقص
در مقدار زیادی به وجود آمده و روی قطب‌های باتری بویژه قطب مثبت (به دلیل استفاده بیشتر از این قطب هم توسط دینام و هم قطعات مربوط به سیستم برق خودرو) تجمع بالایی داشته و به شکل شوره مانند سر باطری را می پوشانند که در صورت برطرف نکردن این مشکل، عمر باتری کاهش یافته و زودهنگام خراب می‌شود.
آزاد شدن گاز هیدروژن
سولفاته زدن باطری خودرو همانطور که بالاتر نیز گفتیم دلایل مختلفی دارد. یکی از آنها گاز هیدروژن آزاد شده از خود باطری است. به این صورت که وقتی گاز هیدروژن آزاد شده با مواد زائد روی باتری ترکیب می‌شود، یک واکنش شیمیایی رخ می دهد و در نتیجه آن رسوبات ریزی روی سر باطری به وجود می آیند.
زمانی که بلورهای سولفات سرب به مقدار زیادی روی قطب‌های باطری تجمع می کنند باعث سولفاته شدن باتری ماشین می شوند.
شارژ ناقص باطری
یکی از مواردی که حتما باید مورد توجه قرار بگیرد شارژ کامل و به موقع باطری است چراکه وقتی شارژ ناقص انجام شود علاوه بر اینکه به خودروی شما آسیب وارد می‌کند می تواند با رسوباتی که به جای می‌گذارد زمینه سولفاته زدن باطری ماشین را فراهم کند.
گفتنی است که افرادی که مدام در مسافت‌های کوتاه رانندگی می کنند باتری ماشینشان بیشتر در معرض سولفاته شدن قرار می‌گیرد چون در فاصله کوتاه باتری فرصت کافی برای شارژ کامل پیدا نمی‌کند و در این حالت تولید کریستال‌های سرب بیشتر می‌شود.
شارژ مکرر و بیش از حد باطری
شارژ مکرر و بیش از اندازه نیز مانند شارژ ناقص باعث جمع شدن سولفات سرب در سر باطری است. در اثر شارژ بیش از حد، حرارت داخلی باتری بالا رفته و موادی از درون آن خارج می‌شود، این مواد وقتی به مقدار زیاد و در دفعات مکرر خارج می شوند همان حالت شوره مانند را به وجود می آورند که در واقع نشان دهنده سولفاته شدن باتری می‌باشد.
تولید اسید سولفوریک
وقتی که باتری ماشین زیاد از حد کار کند، اسید سولفوریک تولید خواهد شد، این اسید با گذشت زمان رسوب سفید رنگی به وجود می آورد و همین موضوع سولفاته شدن باتری ماشین را به دنبال دارد.
نگهداری باطری در دمای نامناسب
بهترین دما برای نگهداری باتری تا دمای 24 درجه سانتیگراد (75 درجه فارنهایت) است. هرچه دما از این درجه بالاتر برود میزان تخلیه شارژ باطری نیز متناسب با آن بیشتر می‌شود.
آب و بخار
ترکیب آب و بخار یکی دیگر از عوامل سولفاته زدن باتری است، بنابراین همیشه بعد از شستشوی ماشین باید باطری را بررسی کرده و از خشک بودن محل اتصال کابل‌های منفی و مثبت مطمئن شوید.
اتمام طول عمر مفید باتری
به طور میانگین طول عمر باتری خودرو 3 الی 4 سال می‌باشد، بنابراین با فرارسیدن تاریخ انقضا باتری، احتمالا فرایند سولفاته شدن و شوره زدن را مشاهده خواهید کرد.
اگر باطری ماشین سولفاته شود چه اتفاقی می‌افتد؟
همان طور که مکرر توضیح دادیم سولفاته شدن باتری اتومبیل دلایل متعددی دارد. در ابتدای سولفاته زدن باتری مقدار رسوب کم است و معمولا مساله جدی پیش نمی‌آید. ولی وقتی این رسوبات به خاطر عدم رسیدگی و بی توجهی صاحب خودرو زیاد شود، مواد داخل باطری کم شده و عملکرد باتری اختلال پیدا می‌کند و موارد زیر را در پی دارد:
- خوب استارت نخوردن ماشین
- طولانی شدن زمان شارژ باتری
- داغ شدن بیش از حد
- کوتاه شدن مدت زمان بین دو شارژ
- کاهش طول عمر
- خراب شدن کامل باتری
علاوه بر موارد گفته شده وقتی باتری ماشین سولفاته می‌زند، قطب‌های آن نمی توانند اتصال درستی برقرار کنند و شارژ باتری به طور صحیح و کامل انجام نمی‌شود، همین موضوع فشار زیادی را به کابل‌ها تحمیل می‌کند و ممکن است باعث آتش سوزی و آسیب دیدن سیستم برق خودرو و یا سوختن کامل آن شود.
برای جلوگیری از سولفاته شدن باتری ماشین چه کار باید کرد؟
مهمترین مساله خریدن یک باتری با کیفیت می‌باشد. ولی حتی با وجود یک باتری مرغوب باز هم لازم است جهت پیشگیری از سولفاته شدن باتری ماشین خود، زمانی که از باطری استفاده نمی‌کنید آن را با شارژ کامل و در شرایط مناسبی نگهداری نمایید. به طوری که ولتاژ پایین تر 12.4 ولت نرسد.
یک راه دیگر استفاده از نگهدارنده باتری است که با مدیریت مناسب و حفظ شارژ باتری از سولفاته شدن آن جلوگیری کرده و همچنین باعث دوام و طول عمر باتری خواهد شد.
استفاده از نگهدارنده باتری(battery maintainer)
نگهدارنده باطری دستگاهی است که برای محافظت و نگهداری از باطری ماشین در شرایط بهینه و طولانی مدت استفاده می‌شود. در واقع جایگزین شارژرهای سنتی باتری می‌باشد. این نگهدارنده با قابلیت‌های خاصی که در ادامه بیان خواهیم کرد به خوبی از باطری ماشین مراقبت می کند.
- حفظ شارژ باتری: نگهدارنده، شارژ موجود در باطری را حفظ می‌کند و علاوه بر آن قابلیت شارژ خودکار باطری را نیز دارد. این ویژگی باعث می‌شود مواقعی که از ماشین برای طولانی مدت استفاده نمی‌کنید، باطری خالی نشده و از سولفاته شدن آن پیشگیری شود.
- جلوگیری از شارژ بیش از اندازه: سیستم هوشمندی که نگهدارنده باتری دارد از شارژ شدن بیش از حد و اندازه که یک علت سولفاته شدن باتری ماشین است، جلوگیری می‌کند.
- افزایش طول عمر باتری: با روند شارژ و دیس شارژ مناسبی که نگهدارنده برای باطری استفاده می‌کند، باعث حفظ طول عمر مفید باتری خودرو شده و در نتیجه با کاهش فرایند سولفاته شدن، باطری را از خرابی زودهنگام محافظت می‌نماید.
- عملکرد مناسب در هوای سرد: بعضی از مدل‌های نگهدارنده باتری ویژگی فعال کردن حالت خاصی را دارند که از باطری در دمای سرد محافظت می‌کند. همین قابلیت از سولفاته شدن باتری ماشین جلوگیری خواهد کرد.
- محافظت در برابر ضربه و ریختن مایعات در باطری: از قابلیت‌هایی که باز هم برخی از مدل‌های نگهدارنده از آن برخودارد هستند می توان به وجود محفظه‌ای اشاره کرد که از باتری در برابر ضربه و ریختن مایعات روی آن که شرایط سولفاته زدن را فراهم می‌کند، مراقبت لازم را داشته باشد.
استفاده از درپوش باتری
برای جلوگیری از سولفاته شدن سرباتری می‌توانید از سرپوش‌های که در بازار مختص آنها وجود دارد استفاده نمایید، البته به طور کامل این درپوش‌ها نمی توانند جلوی سولفاته زدن را بگیرند.
راه‌های دیگری نیز به صورت تجربی معمولا پیشنهاد می‌شود که از جمله آنها زدن گریس روی سر باطری‌ها می‌باشد و بهتر است بعد از مالیدن گریس روی آن مایع ظرفشویی بزنید تا از سولفاته شدن باتری ماشین پیشگیری شود.
راه‌های برطرف کردن سولفاته شدن باتری ماشین
در ابتدا باید شما تشخیص دهید که سولفاته به وجود آمده از نوع قابل برگشت(نرم) می‌باشد یا همیشگی است! همان طور که از نام آنها مشخص است، در نوع نرم با اقدام پیشگیرانه و به موقع می‌توانید باطری را به شرایط مطلوب بازگردانید. ولی در نوع سخت معمولا کاری از دست شما بر نمی‌آید.
در واقع با تشخیص به موقع و زود هنگام عمل سولفاته شدن باتری ماشین را معکوس کرده و باطری مجدد در حالت نرمال قرار می‌گیرد.
شارژ با جریان 200 آمپر در حدود 24 ساعت
برای از بین بردن سولفاته نرم (توسط یک متخصص) می‌توانید با استفاده از جریان حدود 200 میلی آمپر برای 24 ساعت باطری که از قبل کامل شارژ شده است را مجدد شارژ کنید. با این کار ولتاژ باتری چیزی حدود 2.5 تا 2.66 ولت افزایش پیدا می‌کند. همچنین دمای باتری بالا می رود و انجام این دو عمل باعث می‌شود، کریستال‌های سولفات سرب و یا همان شوره‌ها که روی صفحه و سر باتری انباشته شده حل شوند و از بین بروند.
تمیز کردن باتری ماشین با جوش شیرین
اول از همه باید باطری را از ماشین در بیاورید برای این کار لازم است اول گیره منفی و بعد گیره مثبت را جدا کنید. حال نوبت درست کردن یک خمیر با ترکیب جوش شیرین و آب می‌باشد برای این کار 6 قاشق غذا خوری جوش شیرین را با حدود 4 لیوان آب ترکیب می‌کنید.
حالا که این خمیر آماده شده است می‌توانید آن را با استفاده از یک مسواک سفت و یا فرچه سیمی کوچک روی سر باتری و قسمت‌هایی که شوره زده اند بزنید وقتی حباب و کف مشاهده کردید به این معناست خمیر جوش شیرین کار خود را به درستی انجام داده است حالا می‌توانید با مقداری آب سر براحتی محل مورد نظر را بشویید.
در انتهای کار حتما باطری و سر باتری‌ها را کاملا خشک کنید و برای جلوگیری از سولفاته شدن و خوردگی مجدد، مقداری وازلین و یا گریس روی سر باطری‌ها بمالید.
تمیز کردن باطری ماشین با نوشابه
اگر نمی‌خواهید از محلول جوش شیرین و آب استفاده نمایید و یا در شرایطی هستید که به آن دسترسی ندارید، یکی از راه‌های بسیار آسان که می تواند موثر باشد استفاده از نوشابه برای تمیز کردن بلورهای سولفات سرب روی قطب‌های باطری (سر باطری) است.
در این روش نیز همانند روش تمیز کردن با جوش شیرین باید باطری از خودرو جدا شود و در ادامه بایستی مقدار کمی از نوشابه را روی سر باطری‌ها بریزید و بعد از دو دقیقه آن را با آب تمیز کنید و حتما با استفاده از یک پارچه قطب‌ها را خشک نمایید.
پس از اتمام تمیزکاری باطری ماشین حالا نوبت جا زدن آن می رسد، برعکس باز کردن این بار اول باید قطب مثبت را ببندید و اگر از درپوش استفاده می‌کنید آن را هم بگذارید و سپس نوبت قطب منفی است، فقط حتما توجه داشته باشید که در حین بستن سرباطری‌ها و سفت کردن پیچ و مهره مربوط به هر کدام آچار شما به قسمت فلزی دیگری برخورد نداشته باشد.
سخن پایانی
سولفاته شدن باتری ماشین برای همه باطری‌هایی که از اسید سرب تشکیل شده اند به ویژه با نزدیک شدن به انتهای عمر مفیدشان به طور طبیعی رخ می دهد. هر بار که شارژ باطری در حال تخلیه شدن است سرب تولید می‌شود و با عمل شارژ مجدد این رسوب از بین می رود.
مشکل زمانی به وجود می‌آید که این رسوبات و یا در واقع کریستال‌های اسید سرب بیشتر شده و روی سطح و سرباطری‌ها تجمع می کنند و عواملی مانند آزاد شدن گاز هیدروژن، آب و بخار، شارژ ناقص، شارژ مکرر و بیش از حد، خالی شدن کامل باطری، اتمام عمر مفید باتری، شرایط نگهداری و دمای نامناسب و تولید اسید سولفوریک این مساله را به وجود می‌آوردند.
برای پیشگیری از مشکل سولفاته شدن باطری خودرو می‌توانید روی قطب‌های مثبت و منفی درپوش استفاده کنید، روی سرباطری را با وازلین و یا گریس چرب نگه دارید، به طور دوره‌ای حتما باطری را بررسی کنید، بعد از شستشوی ماشین حتما توجه کنید که باطری و قطب‌های آن خشک باشد.
زمانی که برای یک مدت طولانی نمی‌خواهید از ماشین استفاده کنید، حتما از نگهدارنده باطری استفاده نمایید تا از سولفاته شدن آن جلوگیری کنید. در نهایت اگر باطری ماشین سولفاته زد می‌توانید از راه‌هایی که در طول مقاله گفته شد برای برطرف کردن آن استفاده نمایید.
یک دیدگاه بفرستید
آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای الزامی علامت گذاری شده اند *