ترموستات خودرو در سیستم خنک‌کننده یکی از اجزای مهم است. سیستم خنک‌کننده خودرو در حفظ دمای مناسب موتور و جلوگیری از افزایش دما نقش دارد. این سیستم از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر کدام نقش مهمی در خنک کردن موتور خودرو دارند. مهمترین اجزای سیستم خنک‌کننده خودرو عبارتند از: رادیاتور، پمپ آب، مخزن آب، فن خنک‌کننده، لوله‌ها، شیلنگ‌ها و ترموستات خودرو. هر خودرویی که موتور آن دارای سیستم خنک‌کننده با آب باشد دارای ترموستات است.. دمای مناسب برای موتور توسط ترموستات خودرو تعیین می‌شود. اگر ترموستات ماشین نباشد موتور به طور مداوم در دمای بالا کار می‌کند و به اصطلاح جوش می‌آورد همچنین مصرف سوخت نیز افزایش می‌یابد.
ترموستات ماشین دمای موتور را ثابت نگه میدارد. در واقع ترموستات خودرو تغییرات دمایی موتور را با قطع و وصل کردن جریان مایع خنک‌کننده کنترل می‌کند. ترموستات خودرو مقدار آبی که از رادیاتور می گذرد را کنترل می‌کند و سبب می‌شود موتور به سرعت گرم شود و سپس موتور را در دمای ثابت نگه میدارد. در دماهای پایین دریچه رادیاتور به طور کامل بسته و تمام مایع خنک‌کننده از طریق موتور بازگردانده می‌شود. ترموستات خودرو به عنوان یک محافظ برای موتور عمل می‌کند و حفظ عمر موتور و بهبود کارایی آن را تضمین می‌کند. عدم وجود ترموستات ماشین می‌تواند به مشکلات جدی در کارکرد خودرو و هزینه‌های بالا برای تعمیرات و جایگزینی قطعات منجر شود.
ترموستات خودرو چیست؟
ترموستات خودرو دستگاه کوچکی است که بین موتور و رادیاتور قرار میگیرد و قطری به اندازه 2 اینچ (5 سانتی متر) دارد. وظیفه ترموستات ثابت نگه داشتن دمای موتور در یک محدوده مشخص است. زمانی که موتور خودرو دمای پایینی دارد وظیفه ترموستات ماشین جلوگیری از جریان مایع خنک کننده به رادیاتور است در واقع مسیر حرکت مایع خنک‌کننده را می‌بندد تا زمانی که موتور گرم شود.
هنگامی که موتور سرد است، هیچ مایع خنک کننده ای از آن عبور نمی‌کند. زمانی که دمای موتور افزایش یافت (حدود 200 درجه فارنهایت یا 95 درجه سانتیگراد) ترموستات خودرو باز می‌شود تا مایع خنک‌کننده به سمت رادیاتور حرکت کند و دمای موتور به حد استاندارد برسد. ترموستات دمای موتور را کنترل می‌کند و از این طریق فرسایش بدنه موتور، میزان رسوبات و آلاینده های خارج شده از موتور را کاهش می‌دهد.
وظایف ترموستات خودرو
اکثر خودروها در بخشی از سیستم خنک‌کننده موتور به ترموستات مجهز هستند. ترموستات خودرو از طریق تنظیم دمای موتور سبب خنک ماندن موتور می‌شود. اکثر موتورهای خنک شونده با آب دارای ترموستات هستند که قطر آن حدودا 5 سانتیمتر است و بین موتور و رادیاتور قرار دارد. وظیفه ترموستات نظارت بر دمای مایع خنک‌کننده موتور برای کنترل دقیق جریان آن از طریق رادیاتور است. ترموستات ماشین عملکرد خوب موتور را در دمای بهینه تضمین می‌کند.
علاوه بر نظارت بر دما، ترموستات ماشین همچنین وظیفه دارد از جریان مایع خنک‌کننده به رادیاتور در هنگام سرد بودن موتور جلوگیری کند اما با افزایش دمای موتور ترموستات به مایع خنک‌کننده اجازه می‌دهد تا وارد رادیاتور شود و دما را برای موتور بهینه می‌کند.
عملکرد ترموستات خودرو
ترموستات‌ها بسیار کارآمد طراحی شده‌اند. زمانی که دمای موتور پایین است ترموستات خودرو بسته است و مایع خنک‌کننده نمی‌تواند از رادیاتور عبور کند اما زمانی که موتور به دمای 200 درجه فارنهایت برسد، ترموستات کاملا باز خواهد بود و به مایع خنک‌کننده اجازه می‌دهد تا از رادیاتور عبور کند در این حالت پمپ آب، مایع خنک‌کننده با دمای پایین‌تر را از رادیاتور به موتور منتقل می‌کند.سوپاپ ترموستات دارای سلیندری در قسمت موتور است که با موم پر شده و به آرامی ذوب می‌شود.
میله‌ای که به سوپاپ متصل است به موم فشار می‌آورد و وقتی موم ذوب می‌شود، منبسط می‌شود و میله را از سیلندر خارج می‌کند تا دریچه باز شود و مایع خنک‌کننده جریان یابد. موم به طور قابل توجهی منبسط می‌شود زیرا موم علاوه بر انبساط در اثر گرما از حالت جامد به مایع نیز تغییر می‌یابد. هنگامی که موتور خاموش می‌شود، فرآیند برعکس می‌شود تا با راه اندازی مجدد موتور فرایند دوباره تکرار شود.
خرابی ترموستات خودرو
وظیفه ترموستات کنترل دمای موتور است زمانی که ترموستات ماشین باز است مایع خنک‌کننده به سمت رادیاتور در حرکت است و زمانی که ترموستات خودرو بسته باشد جریان مایع خنک‌کننده قطع می‌شود. اغلب اوقات زمانی که ترموستات خراب است و از کار می افتد دو حالت وجود دارد یا ترموستات در حالت باز قفل می‌شود یا قفل شدن ترموستات ماشین در حالت بسته صورت میگیرد.
قفل شدن باز ترموستات خودرو: وقتی ترموستات خودرو در حالت باز قفل می‌شود به طور مداوم مایع خنک کننده به داخل رادیاتور جریان می‌یابد که باعث می شود موتور با دمایی پایین‌تر از حد استاندارد کار کند. موتورهایی که بیش از اندازه خنک باشند عملکرد خوبی ندارند. موتور با دمای پایین‌تر از حد استاندارد افزایش مصرف سوخت، فرسایش اجزای موتور و افزایش سطوح آلاینده‌های خروجی موتور را به همراه دارد. علاوه بر این، چون بخاری از خنک‌کننده موتور برای تولید گرما استفاده می‌کند ممکن است بخاری به درستی گرم نشود.
قفل شدن بسته ترموستات خودرو: وقتی ترموستات خودرو در این موقعیت قفل می‌شود، جریان مایع خنک کننده به طور کامل قطع می‌شود و مایع خنک کننده به رادیاتور نمی‌رسد و موتور نمی‌تواند خنک شود. این امر منجر به افزایش دمای بسیار زیاد در موتور می‌شود و موتور جوش می‌آورد.
علائم خرابی ترموستات خودرو
اگر ترموستات خودرو خراب شود رادیاتور هوا میگیرد واین هوا نمی تواند از سیستم خنک کننده خارج شود و عمل خننک کنندگی موتور به درستی صورت نمی گیرد. در نتجه موتور به دلیل گرم شدن بیش از حد آسیب می‌بیند. هزینه تعویض ترموستات ماشین در مقایسه با هزینه تعویض موتور نسبتا کم است. مهمترین علائمی که نشان دهنده خرابی ترموستات خودرو است عبارتند از:
- گرم شدن بیش از حد یا جوش آوردن موتور خودرو
- افت دمای بیش از حد موتور خودرو
- نشتی مایع خنک کننده یا بخار زیر کاپوت خودرو
- نوسانات دما
گرم شدن بیش از حد یا جوش آوردن موتور خودرو
داغ شدن بیش از حد موتور یکی از نگران کننده‌ترین مشکلات ناشی از خرابی ترموستات خودرو است. اگر ترموستات در حالت بسته باقی بماند، مایع خنک‌کننده نمی‌تواند به سمت رادیاتور برود تا خنک شود. فقط با 15 دقیقه رانندگی دمای موتور به شدت افزایش می‌یابد در این صورت باید خودرو را متوقف کرد و منتظر ماند تا موتور خنک شود. اگر به رانندگی با ماشینی که بیش از حد گرم شده است ادامه دهید ممکن است آسیب جدی به موتور و اجزای داخلی موتور وارد شود مانند سوختگی واشر سر سیلندر و تاب برداشتن سیلندر موتور.
افت دمای بیش از حد در موتور خودرو
هنگامی که خودرو را روشن می‌کنید دمای موتور پایین است و ترموستات خودرو در حالت بسته قرار دارد. این بدین معنی است که مایع خنک‌کننده در کانال خنک کننده موتور به داخل رادیاتور جریان نمی‌یابد. این به موتور اجازه می‌دهد تا به سرعت به دمای مطلوب برسد. اگر متوجه شدید گرم شدن موتور بیش از اندازه طول می‌کشد ممکن است به دلیل قفل شدن ترموستات در حالت باز باشد. در این صورت مایع خنک‌کننده به صورت مداوم به داخل رادیاتور جریان می‌یابد و سبب کاهش دمای موتور می‌شود موتور در این حالت عملکرد مناسبی نخواهد داشت.
نشتی مایع خنک کننده یا بخار در زیر کاپوت خودرو
هنگامی که ترموستات خودرو در حالت بسته باقی می‌ماند، موتور بیش از حد گرم می‌شود. از آنجایی که جریان به سمت رادیاتور کاملا قطع می‌شود فشار زیادی ایجاد می‌شود. این فشار اضافی می تواند باعث نشتی واشر محفظه ترموستات شود و اگر مایع خنک‌کننده روی قسمت داغ موتور بریزد بخار می‌شود و از زیر کاپوت ماشین بالا می‌آید و قابل مشاهده است. فشار بیش از حد مایع خنک‌کننده نیز می‌تواند از شیلنگ خنک‌کننده عبور کند. بنابراین مراقب مایع خنک‌کننده قرمز یا سبز رنگی که در زیر خودروی شما جمع شده است باشید.
نوسانات دما
در حالت ایده آل، دماسنج خودرو باید در ناحیه سبز رنگ (بین 195 تا 220 درجه فارنهایت) باقی بماند. ام، زمانی که ترموستات خودرو خراب است در هنگام رانندگی دمای موتور ممکن است شروع به نوسان کند.
طول عمر مفید ترموستات خودرو
عمر مفید ترموستات خودرو به طور معمول بین ۵۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ کیلومتر است. اگر ترموستات به درستی نصب و تنظیم شده باشد و در شرایط عادی استفاده شود معمولا چند سال بدون مشکل کار می‌کند. در صورتی که ترموستات ماشین به درستی نصب نشده باشد یا در شرایط سخت استفاده شود ممکن است عمر مفید آن کاهش یابد و نیاز به تعویض داشته باشد.
اگر ترموستات خودرو نباشد
اگر ترموستات خودرو نباشد دمای موتور خودرو به درستی کنترل نمی‌شود. ترموستات دمای موتور را با قطع و وصل کردن جریان مایع خنک‌کننده به رادیاتور تنظیم می‌کند. با این کار دمای بهینه درون محفظه موتور حفظ می‌شود و طول عمر موتور افزایش می‌یابد در این حالت عملکرد موتور بهینه خواهد شد. در فصل گرما، دمای هوا افزایش می‌یابد و برخی افراد فکر می‌کنند که حذف ترموستات می‌تواند باعث کاهش دمای موتور و افزایش کارایی آن شود.
اما باید توجه داشت که حذف ترموستات تنها به این معنی نیست که دمای موتور کاهش می‌یابد بلکه ممکن است دمای موتور بیش از حد مجاز افزایش یابد که باعث آسیب به قطعات داخلی موتور می‌شود. برداشتن ترموستات در فصل گرما امکان پذیر است اما توصیه نمی‌شود زیرا موجب مشکلات جدی در کارکرد موتور خواهد شد.
تعمیر ترموستات خودرو
ترموستات خودرو یک قطعه نسبتا ارزان در خودرو است به همین دلیل مکانیک‌ها ترجیح میدهند آن را تعویض کنند و به خود زحمت تعمیر کردن ترموستات را نمی‌دهند و بهتر است که ترموستات جدید جایگزین ترموستات معیوب شود. با این حال گاهی اوقات امکان تعمیر ترموستات معیوب وجود دارد. حتی تمیز کردن ترموستات و نصب مجدد آن به درستی می تواند مشکل را برطرف کند.
تعمیر ترموستات ماشین حدود 1 ساعت طول می کشد. اگر تصمیم دارید ترموستات خودرو را تعویض کنید، به خاطر داشته باشید که وقتی موتور داغ است شروع به کار نکنید و صبر کنید که دمای خودرو کاهش یابد. تعویض ترموستات معیوب کار سختی نیست، اما باید مراقب باشید که با آب جوش یا فن رادیاتور به خود آسیب نرسانید.
هنگامی که ترموستات را تعمیر می کنید واشرهای ترموستات را هم تعویض کنید واشرها ترموستات را آب‌بندی می‌کنند و از نشتی در ترموستات ماشین جلوگیری می‌کنند احتمال پوسیدگی در واشرها وجود دارد پس بهتر است همزمان با تعمیر ترموستات معیوب واشرها نیز تعویض شوند. به طور کلی، تعویض و تعمیر ترموستات برای اکثر خودروها به صورت زیر است:
محفظه ترموستات خودرو در تمام موتورهای خنک‌کننده با آب بین موتور و رادیاتور قرار دارد. شیلنگ بالایی رادیاتور را به سمت موتور دنبال کنید. قطر ترموستات معمولا 2 تا 3 اینچ است. هنگامی که آن را شناسایی کردید باید آن را از محفظه خارج کنید تا آن را تعمیر و یا جایگزین کنید.
یک تشت را زیر محفظه ترموستات ماشین قرار دهید تا مایع خنک‌کننده ای که از آن خارج می‌شود به تشت منتقل شود. سپس گیره‌های شیلنگ را از محفظه ترموستات خودرو باز کنید و آن را از محفظه جدا کنید. پیچ ها را از محفظه ترموستات جدا کرده و ترموستات را بردارید در این حالت می توان ترموستات را تعمیر و یا تعویض کرد.
دوباره سرهم کردن همه چیز به همان ترتیب است از آنجایی که مقدار کمی از مایع خنک‌کننده وارد تشت شده است باید سطح مایع خنک‌کننده را بررسی کرده و هواگیری رادیاتور خودرو را انجام دهید.هزینه تعویض ترموستات توسط مکانیک نسبتا ارزان است و علاوه بر هزینه قطعه جدید هزینه نیروی کار نیز در نظر گرفته می‌شود.
جمع بندی
ترموستات خودرو با اینکه قطعه‌ای کوچک در سیستم خنک‌کننده موتور است اما بسیار قدرتمند است. اطمینان از اینکه ترموستات به درستی کار می‌کند برای اطمینان از حفظ دمای مناسب موتور برای عملکرد بهتر بسیار مهم است. ترموستات ماشین با کنترل جریان آب خنک‌کننده درون موتور دما را در دامنه‌ای مشخص ثابت نگه میدارد. عدم توجه به علائمی که نشان می‌دهد ترموستات خراب است، می تواند منجر به آسیب دائمی به موتور شود که تعمیرات پرهزینه و گسترده‌ای را به دنبال خواهد داشت.
یک دیدگاه بفرستید
آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای الزامی علامت گذاری شده اند *